با آغاز فصل تابستان، گیاه خوش عطر و بویی به نام دستنبو بازار میوه و ترهبار ایران را اشباع میکند که هر چند در تاریخ ادبیات ما جایگاه ویژه ای برای خود دارد، اما هنوز خیلیها و به خصوص نسل جوان با این گیاه معطر بیگانهاند.
هر چند این میوه خوراکی و طبع آن گرم میباشد، اما شهرت آن بیشتر به واسطه بوی خوشی است که دارد.
و در خطه شرق و به خصوص خراسان جنوبی نیز به صورت خودرو و یا کشت بهاره البته به صورت محدود در مزارع این استان تولید میشود.
دستنبو به دلیل مدر بودن برای کسانی که دچار احتباس ادرار و یا سنگ مجاری ادراری هستند بسیار موثر است و همچنین افراد مبتلا به کم خونی، نقرس و روماتیسم بهتر است حتماً طالبی را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
وجه تسمیه این نامگذاری برای این میوه به آن خاطر است که وقتی آن را که به اندازه یک تخم مرغ میباشد، به دست میگیری، بلافاصله دستت خوشبو میشود و در خراسان جنوبی مردم از این میوه به عنوان خوشبو کننده محیط خانه استفاده میکنند.
به لحاظ تاریخی برای نخستین بار «مولوی» در شاهکار خود «مثنوی» در خصوص ارزش این میوه چنین سرایید:
یار، دستنبو به دستم داد و دستم بو گرفت
وه چه دستنبو که دستم بوی دست او گرفت
میوه دستنبو به علت داشتن پتاسیم و عطر مطبوع، مقوی قلب هستند و عروق را باز میکنند، همچنین به دلیل درصدی منیزیم از میوههای آرام بخش به شمار میروند.
اشخاصی که فشار خون بالا دارند میتوانند روزانه با خوردن نصف طالبی به کنترل این بیماری کمک کنند.
همچنین این میوهها میتوانند اثر داروهای پایین آورنده فشار خون را تسریع بخشند.
این میوهها سرشار از فیبر بوده و بسیار ملین و مسهل هستند، بدین سبب برای کسانی که دچار یبوست، بواسیر و افزایش چربی خون هستند، بسیار توصیه میشود.
این میوهها به دلیل مدر بودن برای کسانی که دچار احتباس ادرار و یا سنگ مجاری ادراری هستند بسیار موثر است و همچنین افراد مبتلا به کم خونی، نقرس و روماتیسم بهتر است حتماً طالبی را در برنامه غذایی خود قرار دهند.
این میوهها به دلیل دارا بودن قند، خاصیت تقویتکنندگی داشته و یکی از احیاء کنندگان سلولی و از عوامل تجدید جوانی هستند.
میوه دستنبو با گوشت زرد حاوی مقدار قابل ملاحظهای ترکیب شیمیایی آنتیاکسیدان بتاکاروتن بوده که پیشساز ویتامین A به شمار میرود. همچنین گرمک نیز برای پیشگیری از بیماری یرقان و رفع حرارت کبد مفید بوده و زیاد کننده شیر زنان شیرده و خارج کننده رسوبات کلیه و مثانه است.
میوه دستنبو هر دو برای دفع سموم بدن و خون و فعالیتهای سلولهای پوستی مفید هستند و به علت داشتن مقادیر زیاد فسفر باعث تقویت سلولهای مغزی و فعالیت اعصاب میشوند.
همچنین فراوانی کلسیم آنها موجب تقویت عضلات و تکمیل استخوانبندی و رشد و نمو سامانه اسکلتی انسان میشود.
فراموش نکنید مصرف زیاد دستنبو، طالبی و گرمک برای بیماران دیابتی، ورم روده و سوءهاضمه ضرر دارد و موجب نفخ روده، معده و درد معده میگردد. همچنین بهتر است گرمک و طالبی را قبل از هر غذای اصلی بخورید چرا که همراه با غذا باعث سوء هضم شدید میشود.
همچنین دانشمندان با تحقیق بر پوست میوههایی مثل خربزه و طالبی دریافتهاند که پوست این میوهها میتواند منبعی برای مسمومیت غذایی باشد؛ از این رو شستن کامل میوهها بسیار توصیه میشود.