اسفناج (نام علمی: Spinacia oleracea) یک نوع گیاه یک ساله با ساق و برگ لطیف است که میتوان در آش از آن استفاده کرد. اسفناج سرشار از لوتئین و گزانتین است که اینکاروتنوئیدها، از بین برنده مولکولهای بی ثباتی به نام رادیکالهای آزاد در بدن هستند قبل از اینکه رادیکالهای آزاد بتوانند به بدن آسیب برسانند. کاروتنوئیدها در اسفناج و سایر سبزیهایی که دارای برگ سبز پر رنگ هستند، وجود دارند، برخی مطالعات نشان دادهاند که که آنها میتوانند با سرطان دهان، معده و مری مقابله کنند
بر خلاف تصور عامه مردم که اسفناج را یک گیاه با میزان آهن زیاد میدانند، این سبزی فقط دارای ۳.۵ میلی گرم آهن در ۱۰۰ گرم اسفناج خام است. به رغم باور همگان، اسفناج منبع فوقالعاده خوب آهن نیست، زیرا میزان اسید اکسالات آن، بدن را از جذب مواد معدنی باز میدارد
اسفناج جزو آن دسته از مواد غذایی است که چندان مورد توجه بسیاری از ما قرار نگرفته است.
شاید بتوانیم روزهایی را به یاد آوریم که بسیاری از مادربزرگهای ما از این سبزی در تهیه غذای خانواده استفاده میکردند، اما متأسفانه کمکم از تأثیر این سبزی در برنامه غذایی ما کاسته شده و هنوز نتوانسته جایگاه خود را در سبد غذایی خانوار بیابد.
در این میان، شاید آگاهی از ویژگیهای ارزشمند اسفناج بتواند به توجه بیشتر به آن کمک کند.
نام بردن از همه منابع غذایی موجود در اسفناج کار دشواری است. با این همه چند دلیل اصلی وجود دارد که نشان میدهد باید اسفناج را در برنامه غذایی خود بگنجانیم.
اسفناج دو برابر دیگر سبزیجات فیبر دارد. یک پیمانه اسفناج حدود 20 درصد فیبر دارد که مانع یبوست است و به هضم غذا کمک میکند. فیبر موجود در این سبزی، قند خون را پایین نگه داشته و با ایجاد حس سیری میتواند مانع از پرخوری شود.
پژوهشها نشان داده فلاوونوئید موجود در اسفناج، تقسیم سلولی سلولهای سرطانی در معده و پوست را کاهش داده و همچنین سبب کاهش چشمگیر خطر ابتلای افراد به سرطان پروستات میشود.
یک پیمانه اسفناج حاوی مقادیر فراوانی ویتامین A است که نهتنها برای برخی
از بخشهای بدن نظیر پوستههای مخاطی و دستگاه تنفسی و رودهای بسیار سودمند است، بلکه یکی از مواد ضروری برای گلبولهای سفید خون برای مقابله
با عفونتهاست
نئوگزانتین و ویولاگزانتین از جمله مواد ضدالتهاب موجود در اسفناج است که نقش مهمی در کنترل التهابات ایفا میکند. این مواد به وفور در اسفناج یافت میشود.
ویتامین C و E، بتاکاروتن، منگنز، روی و سلنیوم موجود در اسفناج همگی از آنتیاکسیدانهای قوی برای مقابله با پوکی استخوان، گرفتگی رگها و فشار خون بالاست.
مطالعات دانشمندان نشان داده است پپتیدهای موجود در اسفناج با جلوگیری از فعالیت برخی آنزیمها سبب کاهش چشمگیر فشار خون میشود.
دو آنتیاکسیدان لوتئین و زآگزانتین به میزان زیاد در اسفناج موجود است که از چشم در برابر آب مروارید و دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد) که به دلیل افزایش سن در برخی سالمندان روی میدهد، محافظت میکند.
یک پیمانه اسفناج حاوی مقادیر فراوانی ویتامین A است که نهتنها برای برخی از بخشهای بدن نظیر پوستههای مخاطی و دستگاه تنفسی و رودهای بسیار سودمند است، بلکه یکی از مواد ضروری برای گلبولهای سفید خون برای مقابله با عفونتهاست.
اسفناج دو برابر دیگر سبزیجات فیبر دارد. یک پیمانه اسفناج حدود 20 درصد فیبر
دارد که مانع یبوست است و به هضم غذا کمک میکند. فیبر موجود در این سبزی،
قند خون را پایین نگه داشته و با ایجاد حس سیری میتواند مانع از پرخوری شود
حجم زیاد ویتامین A موجود در اسفناج به سلامت پوست کمک کرده و رطوبت مورد نیاز آن را تأمین میکند. به این شکل، این ماده برای مقابله با پسوریازیس، آکنه و حتی چین و چروک پوست نیز سودمند خواهد بود.
یک پیمانه اسفناج، مقادیر زیادی ویتامین K دارد که میتواند از فعالیت زیاد استئوکلاست (سلولهایی که سبب تخریب استخوانها میشود) جلوگیری کند. همچنین این ویتامین به ساخت استئوکلسین پروتئینی که برای حفظ تراکم و مقاومت استخوانها ضروری است کمک میکند. مصرف یک پیمانه اسفناج تازه یا یک ششم پیمانه اسفناج پخته، حدود دو برابر نیاز روزانه بدن به ویتامین K را برطرف میکند. ویتامین K همراه با کلسیم و منیزیم موجود در اسفناج برای استحکام استخوانها دارای اهمیت اساسی هستند.
ویتامین K یکی از اجزای لازم برای شکلگیری فرآیندی است که از رسوب کلسیم در رگها و در نتیجه تصلب شرایینها و نیز بیماریهای قلبی و عروق جلوگیری میکند.
ویتامین K فراوان در اسفناج به ساخت پوشش اطراف عصبهای موجود در بدن کمک میکند. این پوشش نقش مهمی در حفظ سیستم عصبی بدن انسان دارد.
این سبزی پرخاصیت سرشار از ویتامینهای مختلف از جمله A، K، D و E بوده و حاوی مواد معدنی خوبی نیز هست.
به گفته پژوهشگران، اسیدهای چرب امگا 3، میتوانند از بدن در برابر بسیاری از بیماریها، محافظت کنند.
دو آنتیاکسیدان لوتئین و زآگزانتین به میزان زیاد در اسفناج موجود است که از
چشم در برابر آب مروارید و دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد) که به دلیل افزایش سن در برخی سالمندان روی میدهد، محافظت میکند
15-کلسترول خون را پایین میآورد.
تحقیقات نشان داده حتی نورهای مصنوعی که در فروشگاهها بر روی کیسههای پلاستیکی حاوی اسفناجها میتابند در واقع به حفظ برگهای آن در برابر فاسد شدن کمک میکنند و این نشان میدهد اسفناج از لحاظ متابولیکی به مدت طولانی فعال و تازه است.