کاهو گیاهی یک‌ساله از خانوادهٔ گل مینا یا گل آفتابگردان کاسنیان است. کاهو بیشتر به صورت سبزی پرورش می‌یابد ولی در مواقعی به صورت ساقه یا بذر نیز یافت می‌شود. کاهو برای اولین‌بار توسط مصریان باستان کشت شد که آن را از یک علف هرز که دانه‌هایش برای تولید روغن استفاده می‌شد به دست آوردند. کاهو بعدها به روم و یونان نیز گسترش یافت که آنان نام لاکتوکا به آن دادند، که کلمه کاهو در انگلیسی از ریشه همین کلمه است. در سال ۵۰ قبل از میلاد، چندین گونه از آن توصیف شده بود و کاهو در نوشته‌های قرون وسطی از جملهٔ چندین گیاه‌نامه پدیدار گشته‌است. در طی قرون ۱۶ تا ۱۸ رشد چندین گونه از آن در اروپا مشاهده شده، و در اواسط قرن ۱۸میلادی به این نتیجه رسیدند که می‌توانند آن را در باغات نیز پرورش دهند. در ابتدا اروپا و آمریکای شمالی بازار فروش کاهو بودند و در اواخر دهه ۱۹۰۰ مصرف آن به صورت جهانی گسترش یافت.

در کل اگرچه کاهوی مقاوم یک‌ساله بسیار آسان کشت می‌شود، اما نیازمند دمای نسبی پایین‌تری است تا از گل‌دادن سریع آن جلوگیری شود. کاهو می‌تواند توسط موجوداتی که کمبود مواد غذایی دارند، همچون حشرات یا آفت‌های پستانداران و قارچ‌ها و باکتری‌ها دچار آفت‌زدگی شود. اگرچه این ویژگی می‌تواند برای باغداران خانگی در حفظ و نگهداری بذرها ایجاد مشکل نماید، اما زیست‌شناسان از آن برای گسترش خزانه ژنی گونه‌های مختلف کاهو استفاده می‌کنند. در سال ۲۰۱۳ تولید جهانی کاهو و کاسنی ۲۴٫۹ میلیون تن بود که چیزی بیشتر از نصف آن در چین تولید شده بود.

کاهو بیشتر در سالاد استفاده می‌شود، اگرچه می‌توان آن را در تعدادی از غذاها همچون سوپ‌ها، ساندویچ‌ها و غیره مشاهده کرد؛ هم چنین می‌توان آن را سرخ نمود.^[۱] نوعی از آن را که کاهوی مارچوبه نام دارد و بخاطر ساقه‌اش پرورش می‌یابد، می‌توان به صورت خام یا پخته مصرف کرد. کاهو منبع خوبی برای ویتامین آ و پتاسیم است، همچنانکه منبع اصلی برای دیگر ویتامین‌ها و موادمعدنی است. برخلاف ویژگی‌های مفید و سودمند، کاهو منبع انواع باکتری، ویروس و انگل‌های قابل شیوع در بین انسان‌ها هم است. به‌علاوه مصرف اصلی آن به عنوان گیاه سبز پربرگ، بهره‌گیری مذهبی و دارویی بسیاری را در طول قرن‌ها برای انسان‌ها فراهم کرده‌است.

باتوجه به نوع، کاهو منبع خوبی از ویتامین آ، ویتامین کا و پتاسیم است که ویتامین آ موجود در برگ‌های سبز تیره بیشترین بخش را به خود اختصاص داده است. همچنین دارای مقادیر زیادی فیبر غذایی، کربوهیدرات، پروتئین و مقدار کمی چربی است. به غیر از نوع سردسیری، کاهو حاوی مقادیر فراوانی ویتامین سی، کلسیم، آهن و مس و دیگر مواد معدنی و ویتامین‌هاست که بیشتر در برگ‌ها متمرکز شده‌اند. کاهو به صورت طبیعی حاوی مقادیر زیادی لیتیم نیز هست

فواید کاهو از نظر ابن سینا

در طب سنتی ایران، فوایدی برای کاهو برشمرده شده‌است. از جمله موارد ذکر شده در کتاب قانون ابن سینا،

• کاهو پادزهر ورم‌های سبب اختناق است.
• استفاده از آب کاهو برای کاهش شیر، درد چشم و آسیب شنوایی ناشی از حرارت، توصیه شده‌است.
• برای معالجهٔ سوء مزاج گرم، علاج سردرد ناشی از افزونی نیروی احساس مغز و بیماری بی‌خوابی استفاده از روغن کاهو توصیه شده‌است.
• خوردن کاهو برای علاج سوء مزاج گرم معده و التهاب آن، سوءمزاج گرم کبد، معالجه ورم گرم خونی کبد، علاج پوست‌اندازی و قرحهٔ روده توصیه شده‌است.

فواید کاهو از نظر طب سنتی

عصاره برگ‌های تیره بیرونی این گیاه تصفیه‌کننده و کاهش دهنده فشار خون است و در گردش ملایم خون تأثیر مثبت دارد. به اجمال، کاهو:

• دارای طبیعتی سرد است. از این رو برای رفع یبوست و صفرا مفید است.
• سردرد، سرفه و درد معده را از بین می‌برد.
• هضم غذا را تسهیل بخشیده و از این رو در تهیه سالادها از آن استفاده می‌شود.
• حجم ادرار و خون قاعدگی را افزایش می‌دهد و سوزش مجاری ادراری را برطرف می‌کند.
• ملین و خواب‌آور است. پس برای افرادی که عصبانی و پریشان حال هستند بسیار مفید است.
• به پوست بدن شادابی، درخشندگی و لطافت می‌بخشد.